BURDUR İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

El Sanatları

Dokumacılık

Burdur’da dokumacılığın yaklaşık 300 yıllık bir geçmişi olduğu bilinmektedir. Burdur yöresinde mekikli ve kirkitli dokuma örnekleri tespit edilmiştir. Kirkitli dokumaları halı, hala (kilim) ve sumak olduğu özellikle hayvancılıkla geçinen Türkmenler tarafından dokunduğu, mekikli dokumalar olarak İbecik bezi, Dastar ve Burdur Alacasıdır.

Burdur'un en eski el sanatlarından birisidir. Burdur el sanatı 1950 senesine kadar önemli geçim kaynağı idi. Bilhassa “Burdur alacası” ve “Burdur bezi” adı verilen dokuma bezleri tezgâhlarda dokunurdu. Bugün sayılabilecek seviyeye indi. Şu anda Gölhisar ilçesinin İbecik köyünde “dastar” adı altında dokumacılık yapan ve geçimini bundan sağlayan birkaç aile bulunmaktadır. Yörük diyarı Burdur'un yaylalarında kurulan çadırların (kara çadır) keçi kılından dokunması geleneği az da olsa devam etmektedir. Ayrıca dokunan ürünler deve, üçgöllü ve kıvrımlı kilim çeşitleri, kara ve ala çul, torba, heybe ve tuz torbası, çuval ve harar, aba ve çaşır, turluk, yün çorap ve kabalak, ihram ve sofra bezi, çocuk kolanı ve deve kolanı, paldım olarak sıralanabilir.

İlimizde ayrıca Gölhisar ilçesi tarafında, genellikle Söğüt kasabası ve Bölme Pınar köyünde kamıştan hasır dokumacılığı yapılır. Evlerde kilimlerin altına bu dokunan hasırlar serilir. Bölgenin Yörük olması dolayısıyla bilhassa dağ köylerinde keçi fazlaca yetiştirilir. Keçinin kılından hem kara çadır hem de oturmak için çul yapılır.

Alaca Dokuma

Burdur Alaca Dokumaları, 1950 yıllarına kadar ilin önemli bir geçim kaynağıydı. Alaca dokumasının canlanması, yeniden geçim kaynağı hâline gelebilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. Masa ve sehpa örtüleri, atkı, şal, sini bezi, göynek, peştamal, el bezi, peçete, peşkir vb. olarak üretilen alaca dokumaları, özgün moda tasarımı olarak piyasada yerini almaktadır. Günümüzde Burdur Belediyesi Halı Sarayı binasında mevcut tezgâhlarda Burdurlu hanımefendiler tarafından alaca dokumaları bütün güzelliği ile dokunmaya devam etmekte, turistlerin giyimine ve evlerine ayrı bir sanatsal estetik katmaktadır.

Halıcılık ve Kilimcilik

Yöre genelinde dokunan halı; atkısı yün, çözgüsü yün olarak dokunan kaba havlıdır. Genellikle gül motifleri yerleştirilen halının örnekleri ve malzemesi tüccarlardan temin edilmektedir. Daha önceki yıllarda atölyelerde çok sayıda kadının çalıştığı halıcılık sektöründe günümüzde yurt genelinde olduğu gibi Burdur’da da gerileme vardır.

Yöre Büğdüz Halıları düğüm sayıları ve Yeşilova ilçesi de kilim motifleri açısından önemli merkezlerdir.

Var olan bir iki dokuma atölyesi ve dokuma yapılan bazı evlerde geçmişte Isparta halısı dokunmaktayken günümüzde ise Milas, Antalya Döşeme altı halılarının dokunmakta olduğu görünmektedir.

İbecik Bezi

İbecik Bezi bayanlar tarafından yapılan, tamamen el emeği göz nuruyla tahta tezgâhlarda dokunan, İbecik köyüne has bir dokuma ürünüdür. Unutulmaya yüz tutan bu dokumalar, Burdur İş Kur İl Müdürlüğü ve Gölhisar Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü işbirliği ile dokuma kursları açılmıştır. Kurslar sonunda çoğu kişiler evlerine tezgâh yaptırarak, hem unutulmaya yüz tutan bir kültürel değerimizi yeniden canlandırmışlar hem de ekonomik anlamda aile bütçelerine katkı sağlamaktadırlar. İbecik Bezi, başörtüsü, masa örtüsü, sehpa örtüsü, şal, perde ve elbise olarak dokunmaktadır.

Çözgü halindeki pamuk ipliğinden dokunan bu bezin üzerine isteğe göre; ipek, pamuk ipliği, bürüncük atkıları ve kener ipliği (yanış) örnek atılır. Hangi motif işlenecekse ona göre desen verilir. Bezin üzerine eğri su örneği (yanışı), fardı yanışı, topak yanış,  zencir yanış, sülük yanış isimleri verilen değişik şekillerde yanış işlenir. Örneğin şala eğri su ve topak yanışları atılır. Halk tarafından başörtüsü olarak kullanılan dastarların çevresine oya yapılır. Masa örtüsü, şal, sehpa örtüsü ve perde olarak kullanılacak olan bezlerin kenarları aynı dastar ipliği ile püsküllenir.

İbecik Bebeği

İbecik köyünde tarihi kültürümüzü yaşatmak amacıyla oyuncak bebekler üzerine üç etek olarak bilinen giysi yapılmaktadır. Üç etek giydirilmiş oyuncak bebekler yerli ve yabancı turistlere satılmaktadır.

Bakırcılık

İnsanoğlunun en çok kullandığı madenlerden biri de bakırdır. Çok yaygın olan dövme bakırcılık bugün tarihe karışmak üzeredir. Evlerimizde numunelik olarak saklanan ve antika muamelesi gören bakır örnekleri köşeleri süslemektedir. İhtiyaç maddesi olmaktan çıkmış süs eşyası hüviyetine bürünmüştür. Arasta'da turistik amaçlı bakır eşyalar üretilmektedir.

Ibrıkçılık (Testicilik)

Ibrıkçılık (Testicilik) kesin olmamakla birlikte Mamak köyünün kuruluşundan itibaren günümüze kadar devam ederek geldiği tahmin edilmektedir. Ayrıca yöremizin önemli antik şehirlerinden olan Sagalassos'un keramik ve seramik bakımından merkezi diyebileceğimiz yer yine Mamak köyüdür. Sagalassos'ta M.Ö 1. yy. dan M.S. 6. yy. a kadar seramikçiliğin ekonomide önemli bir yerinin olduğu bilinmektedir. Bu sebeple köyün birçok yerinde antik dönemlere ait toprak kaplar (ibrik, testi, çömlek, iki kulplu) ile su künkleri, çatı kiremitleri çıkmaktadır. Görüldüğü üzere hem antik çağlarda hem de daha sonraki Türk iskânı dönemlerinde dahi Mamak Köyü toprak işlemeciliği bakımından önemli bir merkez olmuştur.

21. yüzyıla doğru gelişen teknoloji karşısında tutunamayan Ibrıkçılık, Mamak köyünde unutulmaya yüz tutmuşken, 2001–2002 yılında girişimci Hüseyin Sezer ile genç usta İmdat Kazan tarafından canlandırılmaya çalışılmaktadır.

Kabak Kemane Yapımı

Kabak kemane yörede yaygın olarak kullanılan bir halk çalgısıdır. Gövde kısmı su kabağından olup üzerine büyükbaş hayvanın yürek zarı derisi gerilerek yapılan yaylı bir sazdır.

Sipsi ve Kaval Yapımı

Sipsi; Türk halk müziği sazları içerisinde en küçük ve gür bir sese sahip olan Burdur’a özgü  su kamışından yapılan nefesli bir çalgıdır.

Kaval; Dilli ve dilsiz olmak üzere iki çeşittir. Erik, kayısı ve ardıç ağaçlarından yapılan nefesli bir halk çalgısıdır.

  • Kabak Kemane
  • Cura
  • Sipsi
  • Bakırcı
  • Alaca Dokuma
  • Halı Dokuma