MEHMET TANIR: KÜLTÜRÜMÜZÜ TÜM ÖZGÜNLÜĞÜ İLE KORUMAK GÖREVİMİZ
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Somut Olmayan Kültürel Mirası (SOKÜM) bütün özgün özellikleri ile korunması ve yaşatılması, öne çıkan değerlerin tespiti ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü bünyesinde kayıt altına alınması yönünde çalışmalarına hızla devam ediyor.
İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır: “Zengin bir kültüre sahibiz. Kültürümüz milletimizin varlığının göstergesidir. Kültürümüzü tüm özgünlüğü ile korumak görevimizdir. Somut Olmayan Kültürel Miras Envanter çalışmalarına ilişkin tespit çalışmaları ve alan araştırmaları ile bu görevimizi etkin bir şekilde yürütüyoruz.’’ dedi.
Somut Olmayan Kültürel Miras UNESCO tarafından toplumların grupların ve kimi durumlarda bireylerin kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar gereçler ve kültürel mekânlar olarak tanımlanmaktadır.
Ülkemiz Birleşmiş Milletler Eğitim , Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından 2003 yılında yapılan Somut olmayan Kültürel Sözleşmesi’ne 2006 yılında taraf olmuştur. Sözleşmeye taraf olunmasının ardından Bakanlığımız Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, icracı birim olarak belirlenmiş ve ülkemiz sınırları içinde mirasın korunması kabul edilmiştir.
Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce Somut Olmayan Kültürel Miras Envanteri ve Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri olmak üzere iki çeşit envanter çalışması yürütülmektedir.
SOKÜM” özellikle;
a) Somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar,
b) Gösteri sanatları,
c) Toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler,
ç) Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar,
d) El sanatları geleneği,
alanlarını kapsar.
(2) Bu kapsamda;
a) Âşık-Ozan, Halk Şairi/ Kalem Şairi ve Zâkir,
b) Mahalli Sanatçılar ve Geleneksel Çalgı Yapımcılığı,
c) Geleneksel El Sanatı ve Türk Süsleme Sanatları Sanatkârları,
ç) Geleneksel Tiyatro Sanatı ve Sanatçıları,
dalları üzerinde durmaktadır.
Toplantıda şu kararlar alınmıştır:
1.Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce Somut Olmayan Kültürel Miras Envanter çalışmaları kapsamında İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri tarafından gönderilen SOKÜM Tespit Formları incelenmiş envanter listeleri oluşturulmuştur. Bu kapsamda ilimizden teklif edilen “Yünüm”, “Serenler Zeybeği”, “Boğaz Hadası” ve “Sipsi” unsurları Ulusal Envantere alınmıştır. Ayrıca daha önce teklif edilen Boğaz Hadası, Burdur Alaca Dokumaları, Burdur Şiş, Ceviz Ezmesi, Kütük Atma, Serenler Zeybeği, Seyirlik Oyun, Sipsi, Teke Zortlatması, Yünüm Böğet ve masal unsurlarının önerilmesi tespit kurulunca uygun görülerek ek tutanak altına alınmıştır.
2.) Toplantıda, Somut Olmayan Kültürel Miras unsurlarının tespitiyle ilgili il dahilinde kutlanan belirli günler, (Yünüm Böğet, Göce /Tarhana Şenliği, Hıdırellez, Nevruz) , düğün adetleri, asker uğurlama, ölüm adetleri, Ramazan adetleri, Ramazan manileri/Okşama, dini bayram adetleri, adak ve adak yerlerine ait menkıbeler, el sanatları (kabak kemane, sipsi ve cura yapımı, bakır işlemeciliği), türküler ve bu türkülere dayalı sözlü anlatılar, özellikle boğaz hadası ve yas söyleme gelenekleri, gurbet havaları, çığırtma, halkoyunları (teke zortlatması), yağlı güreşler, Oya sanatı, Dimrit üzümü, Hacılar seramiği, Tekelioğlu Destanı ve Emmoğlu Türküsü olmak üzere ana başlık olarak belirlenen unsurlardan komisyon üyelerince genel bir durum değerlendirilmesi yapılması ;
3. Bakır Ustası Kadir Umsu’nun “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak teklif edilebileceği;
4.Burdur’un kimliğini oluşturan her türlü kültür varlıklarının belgelenmesi kayıt altına alınması korunması ve kültürel unsurların unutulmasını önlemek amaçlı çalışmalar yapılması bu çalışmaların teşvik edilmesi;
5. Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal envanterinin oluşturulmasında insan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri, kültürel ve toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü, belirtilen topluluk ya da grubu temsil niteliği ve kaybolma riski göz önüne alınması ;
Yaşayan İnsan Hazineleri Tespit Formlarının ise şu esaslar dikkate alınarak doldulması; Adayın, ustalığını on yıldır icra ediyor olması, sanatını usta-çırak ilişkisi ile öğrenmiş olması, bilgi ve becerisini uygulamadaki üstünlüğü, konusunda ender bilinen bilgiye sahip olması, kişi veya grubun yaptığı işe kendini adanmışlığı, kişi veya grubun bilgi veya becerilerini geliştirme yeteneği, kişi veya grubun bilgi ve becerilerini çırağa aktarma becerisinin önemli olduğu vurgulanmıştır.
10.06.2014 tarihinde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü toplantı salonunda İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet TANIR başkanlığında Somut Olmayan Kültürel Miras unsurlarının tespitine ilişkin gerçekleştirilen toplantıya ; İl Kültür ve Turizm şube müdürü Süleyman YAMAN, Pınar ARSLAN, folklor araştırmacısı Hülya KÖKTEN, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim üyesi Zeki NACAKCI, Halk Eğitim Merkezi müdür başyardımcısı Osman ARAS,Bilim Sanat Merkezi öğretmeni Cumali KİRAZ, Burdur Belediyesi usta öğreticiIşıl EKİCİ ERYILMAZ, Müze Müdürlüğü memuru Mehmet BEDEL, Burdur Araştırmacı Şairler ve Yazarlar Derneği Başkanı Ahmet Ali BİLGEN, ahşap oyma ustası İrfan TEMEKOĞLU ve araştırmacı Osman KOÇİBAY katıldı.
